
Eclectogram 60
Beste puzzelvrienden,
Dank voor jullie inspanningen om dit zestigste Eclectogram tot een goed einde te brengen. De uitdrukking “ben je zestig?” bleek niet iedereen te kennen. Ze komt voor bij Betje Wolff en Aagje Deken en werd waarschijnlijk al lang daarvoor gebruikt. Ik hoorde het voor het eerst van mijn echtgenoot, die in Amsterdam is geboren en getogen. Ook “iemand in zijn boot krijgen” zal niet iedereen bekend in de oren klinken. Andere struikelblokken waren folly, procope en klapmutsen. Een folly (letterlijk ‘dwaasheid’) is een oorspronkelijk element van de Engelse landschapstuin. Procope is een taalkundig begrip; het is het weglaten van een letter of een lettergreep, aan het begin van een woord meestal. Le Procope is een beroemd etablissement in Parijs. Klapmutsen zijn zeehonden; ze leven meestal in koud, diep water rond het pakijs. Een paar keer zag ik kleppetjes, maar daarin wordt de relatie met ‘slag’ en ‘van de koude kant’ gemist. Bovendien leidden deze dekselse hoofddeksels tot koppel- in plaats van timmerbazen in H16.
De juiste invulling van het diagram is als volgt:
Horizontaal
1 uitwisselingsprogramma
10 smaak – daar valt niet over te twisten, zegt het spreekwoord
12 Seth (derde zoon van Adam en Eva; Seth Gaaikema was een cabaretier)
13 verliessaldo
15 mocktail – Caipirinha is de naam van een cocktail; door de eerste letter te verruilen voor een m krijg je een alcoholvrij aperitief (‘to mock’= nadoen, namaken, na-apen)
16 timmerbazen – timmeren = (hard) slaan
18 noodluik
20 sneltekenaars
21 rijmen – meervoud van rijm (vers); rijmen = kloppen, in overeenstemming zijn
23 spaarvarkentje – een geldwolf wil pecunia vergaren
25 ons – 100 gram; verwijzing naar het gezegde ‘ons kent ons’
26 zomerkostuums – ‘kostuum’ klinkt netter dan ‘pak’; het is nu zomer
29 armenbus – kas voor onderlinge bijstand binnen een gilde
30 steppeflora
32 esp – anagram van spe; deel van het volgende woord
33 wespspin – een wesp heeft zes poten en een spin heeft er acht
34 kroos – rebusje: KRO + os
35 rozen – je kunt slapen als een marmot, een os of een roos
36 kwalijk – klinkt erger dan ‘erg’, omdat er een waardeoordeel in zit
38 groenling – een vogel, net als de andere twee; als je geel en blauw mengt, krijg je groen
40 folly – zie boven
41 ongelijkvloerse kruising – zinspeling op ‘fly-over’; een bouwkundig object als onderdeel van infrastructuur wordt ook een kunstwerk genoemd
Verticaal
2 iemand in zijn boot krijgen – iemand winnen voor zijn ideeën
3 Waag – in een Waag werden goederen gewogen; wagen = gokken
4 streekmusea
5 lachvalk – verwijzing naar ‘gieren van het lachen’; zowel een gier als een valk is een roofvogel
6 nekvel
7 ondermelk – taptemelk
8 alfalfa – kiemgroente die vaak als garnering wordt gebruikt; in het woord lopen twee Griekse beginletters in elkaar over
9 met de deur in huis vallen
11 klapmutsen – zie boven
14 gouden strop – prijs voor het beste boek over misdaad
17 Ben je zestig? – betekent zoveel als “Ben je niet goed snik?”
19 in natura – een rekening kun je zo voldoen
22 grote onzin – vandaar de hoofdletters en de zinspeling op ‘enorm’
24 terrastijger – iets minder bekend dan de kroegtijger
27 offerblok – bestemd voor gaven van kerkgangers
28 sneeuwmus – ook een ‘weer’vogel
31 procope – zie boven
37 boks
39 geo – is afkomstig uit het Grieks en betekent ‘met betrekking tot de aarde’
Rest mij de schone taak de prijswinnaars te noemen.
De eerste prijs, van € 17,50, is gewonnen door Truus van Helden uit Lottum.
De tweede, van € 12,50 is bestemd voor Maarten Milder uit Arensgenhout.
Het boek, een dichtbundeltje van een Haagse vogel, zal ik sturen naar Flin Herfst in Marum.
Graag tot de volgende keer – over een week!
Nannie