Gisteren las ik de laatste - bevreemdende - bladzijden van 'Vang de Haas', een intrigerend boek van Lana Bastasic. Het is prachtig geschreven en uitstekend vertaald, voor zover ik daarover kan oordelen, door Pavle Trkulja. Het is een verhaal over twee Bosnische vrouwen. De ene keert na een lang verblijf in Ierland terug om de andere, haar jeugdvriendin, te halen en met haar naar Wenen te gaan. Episodes van de reis en scènes van vroeger wisselen elkaar af. De puzzelstukjes lijken elkaar aan te vullen, maar laten ook weer los. Er blijft veel in het duister, dat ook een metafoor is voor de oorlog, die niet als zodanig wordt benoemd. Die dreiging, die maar blijft hangen, zal mij bijblijven van dit boek.

In deze sluimerende boekenrubriek mag ik misschien af en toe een film aanrader plaatsen, en wel een film die gebaseerd is op een boek. Zo niet: moderator ga je gang.
Op 16 februari gaat The Whale in première. Naar een scenario geschreven door Samuel D. Hunter, gebaseerd op Hunter’s gelijknamige toneelstuk uit 2012. pdf versie van The Whale
Afgezien van het thema verslaving/obesitas zijn er nog meer rode draden in deze film te vinden. Ze zijn samengevoegd in de zin: ‘be authentic’, wees uniek, ben jezelf. In de film houdt Charlie (Brendan Fraser) in een online cursus essays schrijven zijn leerlingen voor niet klakkeloos andermans meningen over te schrijven. Maar er is nog een laag: verloochen jezelf niet. Kies, jong en/of oud je eigen innerlijke drijfveer, hoe zondig (vraatzucht) die ook moge zijn. Waarmee deze film je tevens laat nadenken over het (blind) varen op religieuze drijfveren. Hoe verslaafd is Charlie nu eigenlijk?

Ondanks de zuinige waardering voor het boek in de NRC heb ik toch Brengschaamte van Jan Siebelink gekocht. De titel, die ik niet zo mooi vond, blijkt de inhoud te dekken. Hoewel het ongeveer hetzelfde verhaal is als in veel andere boeken van deze schrijver, heb ik het (weer) met plezier gelezen.

@Marly 22-8-2021 11:47:56 - helemaal mee eens. Ik ben tot nét over de helft gekomen (de aanhouder wint) maar heb vandaag besloten "Stemvorken" definitief niet uit te lezen. Het is me te veel keukenmeidenroman en te veel Bouquetreeks.

En dat is jammer. Ik ben altijd een groot Canaponi- én A.F.Th-fan geweest maar het houdt hier denk ik wel op. "De Movo tapes" en "Het schervengericht" waren al langdradige twijfelgevallen, en na "Stemvorken" haak ik definitief af.

Ik mis de sfeer van o.a. "Vallende ouders", "De gevarendriehoek", "Advocaat van de Hanen", en uiteraard van de requiems - waaronder absoluut ook "Tonio". Ik begrijp ook niet waarom de redacteur bij Querido niet heeft ingegrepen: "Zou je dit wel doen?"

Alleen al ... Om de twee regels ... Die ... Drie ... Puntjes ...

Aangetrokken door het kitscherige gouden kaftje met een rooie kater op een stapel boeken, ging ik bladeren en dacht Why not.. Een mooie vertelling over het (dubbelzinnig) houden van boeken: The Cat Who Saved Books – Sosuke Natsukawa. Een boekenbon well spent !

Voor wie van de boeken van de gezusters Brontë houdt: Anjet Daanje heeft een fantastisch boek geschreven vol verhalen waarin allerlei verwijzingen naar het leven en de werken van Charlotte, Emily en Anne zitten: Het lied van ooievaar en dromedaris.

De Boekenweek ligt al weer een tijdje achter ons. Vorige week kwam ik er pas toe het essay dat Marieke Lucas Rijneveld daarvoor schreef te lezen. Haar eerste liefde - het thema van de Boekenweek - ging vooral uit naar de aardige juffen in het 'warmtefort', zoals ze de basisschool noemt. Dat is ook de titel van dit ontroerende boekje, waarvan vooral de eenzaamheid van het meisje dat haar grote broer verloor mij aansprak.

Het boekenweekgeschenk - een verhaal over een verloren en hervonden(?) liefde, geschreven door Ilja Leonard Pfeiffer - vond ik trouwens ook mooi.

Dit gastenboek lang uit het oog verloren. Maar alleen al de recensie van de recentste Asterix door Nannie ("zo is de naam 'Terrinconus' in de Nederlandse versie 'Ondecjeplecjus' geworden") maakt het weer helemaal de moeite waard om een kijkje te nemen, dank.

Las zojuist "Fortuna's kinderen" van Annejet van der Zijl.
Een prachtig boek met daarin verwerkt haar Boekenweekgeschenk "Leon & Juliette" want bij het einde daarvan houdt het verhaal nog lang niet op. Zij beschrijft ook hoe het hun nazaten is vergaan.
Een aanrader zoals ook haar andere boeken zoals o.a. "Sonny boy" en "De Amerikaanse prinses"

Las "Hortense de vergeten koningin van Holland" van Thera Coppens een biografie van Hortense de Beauharnais een dochter van Josephine de Beauharnais, eerste vrouw van Napoleon. Ik vond het een prachtig en interessant boek, geeft een mooi beeld van de tijd van en na de Franse revolutie en ook van het leven van Napoleon. Hortense was de vrouw van Lodewijk Napoleon (de broer van Napoleon) die tien jaar koning van Holland was.

Vanmorgen lag de nieuwe Asterix bij ons op de mat. Nadat ik een lovende recensie had gelezen, bestelde ik een Frans en een Nederlands exemplaar. Mijn eerste indruk is dat de vertaling - van Margreet van Muijlwijk - prima is. Zo is de naam Terrinconus (terre inconnue = onbekende wereld) van Romeinse onderzoeker in de Nederlandse versie 'Ondecjeplecjus' geworden.

Astérix et le griffon (Asterix en de griffioen) is de titel van dit album; de tekeningen zijn van de hand van Didier Conrad en de tekst is geschreven door Jean-Yves Ferri.

ik heb zojuist Stemvorken van AFTH van der Heijden gelezen, een enorm dik boek over de liefde tussen twee vrouwen. De stijl is prachtig zeer beeldend maar het onderwerp wordt zo uitgemolken dat het op den duur irritant wordt. Er is nog een tweede verhaallijn over een vrouw die aan zoantropie lijdt (ze denkt dat ze een dier is). Dat is wel interessant.

Met tranen in de ogen las ik 'Na Emma' van Joost Prinsen.

Helemaal mee eens, Marly. Ik ben nu ongeveer op de helft van dit prachtige boek. Ook zijn andere werk is de moeite waard.

Zojuist de Tuinen van Buitenzorg van Jan Brokken gelezen, een prachtig boek. Hij verhaalt over de tijd dat zijn ouders in Indonesië woonde, toen nog Indië geheten. De titel refereert aan een muziekstuk van Godowsky. met de zelfde titel. Het geeft een prachtig beeld van het Indië van voor de tweede wereldoorlog. Jan Brokken is een meester verteller.

Eergisteren heb ik het Boekenweekgeschenk gelezen. Het verhaal, verteld door een jonge vrouw die als 'content moderator' is gaan werken om haar financiële problemen op te lossen, begint sterk. Jammer genoeg zwakt het naar het eind toe af. Het verdient een nadere uitwerking, vind ik. Hebben jullie het ook gelezen en, zo ja, wat vonden jullie ervan?

Een van de mooiste passages, op blz. 52:

[...] Sigrid mompelde iets maar keek niet op, liet haar hoofd op mijn onderarm rusten. Hoe langer we zo zaten, hoe zwaarder haar zwijgen; het was geen ijzige stilte, eerder een eisende stilte, een stilte die iets van me wilde.

uit 'Wat we zagen' van Hanna Bervoets, in 2021 uitgegeven door het CPNB

Op 9 april 1821 werd Charles Baudelaire geboren. Om deze dichter te eren plaats ik een paar fragmenten van 'À une heure du matin', een prozagedicht uit 'Le spleen de Paris', waarin hij een inkijkje geeft in zijn leven van alledag en bewijst dat hij ook humoristisch kon zijn.

Enfin seul! On n'entend plus que le roulement de quelques fiacres attardés et éreintés. Pendant quelques heures, nous posséderons le silence, sinon le repos. Enfin! la tyrannie de la face humaine a disparu et je ne souffrirai plus que par moi-même.

[...]

Horrible vie! Horrible ville! Récapitulons la journée: avoir vu plusieurs hommes de lettres, dont l'un m'a demandé si l'on pouvait aller en Russie par voie de terre (il prenait sans doute la Russie pour une île); avoir disputé généreusement contre le directeur d'une revue, qui à chaque objection répondait "C'est ici le parti des honnêtes gens', ce qui implique que tous les autres journaux sont rédigés par des coquins.

in mijn vertaling:

Eindelijk alleen! Je hoort alleen nog het gerammel van enkele verlate, afgeroste huurkoetsjes. Een paar uur lang zullen we stilte, zo geen rust, hebben. Eindelijk! De tirannie van het menselijk gezicht is verdwenen en ik zal alleen nog maar door mijzelf lijden.

[...]

Afschuwelijk leven! Afschuwelijke stad! Laten we dag nog eens doornemen: een aantal letterkundigen gezien, waarvan een mij vroeg of je over land naar Rusland kon gaan (hij dacht kennelijk dat Rusland een eiland is); uitvoerig geredetwist met de uitgever van een blad, die op alles wat ik te berde bracht antwoordde: "Wij staan voor de eerbare mensen", wat inhoudt dat alle andere kranten door schurken gemaakt worden.

uit: 20 gedichten in proza, in 1990 uitgegeven door BoekWerk, Groningen.

Gisteren was het Goede Vrijdag. Toevallig las ik eergisteren in Zwarte Schuur een passage waarin de hoofdpersoon - Maris, een schilder die een veelbewogen leven leidt - in Colmar de door Grünewald geschilderde kruisiging bestudeert. Hij is er diep van onder de indruk. Deze scène staat centraal in het boek. Diverse aspecten van het 'wrede' altaarstuk komen terug in het boek van Oek de Jong. Zo herinneren de doorns in het vlees van Christus aan de stukjes glas in de hoofdwonden van de jonge Maris, die door drie jongens in elkaar is geslagen.

Na het lezen van deze passage moest ik denken aan een boek dat ik ruim tien jaar geleden las. Het gaat over een meisje dat te horen heeft gekregen dat ze blind zal worden. Ze besluit zoveel mogelijk moois te gaan zien, zolang het nog kan. In Florence ontmoet ze een jongen die alles van de schilderkunst weet. Met hem bezoekt ze allerlei musea, waarin ze de kruisigingen bekijken. Die van Grünewald maakt ook op haar een heel diepe indruk. Treffend vond ik deze gedachtewisseling:

'Als Jezus de waarheid is, zou je dan willen zeggen dat God de waarheid heeft vastgespijkerd?' vraag ik, en ik hoop dat hij niet denkt dat het een grap is.
'Het is een beetje de vreemde manier om het te zeggen, maar God heeft inderdaad de waarheid vastgespijkerd. Voor eens en voor altijd.'

uit: Eén minuut eerlijkheid, geschreven door Bjorn Sortland, in 2007 uitgegeven door Lemniscaat, Rotterdam.

Dat boek heb ik ook nog liggen, Marly. Ik ga het lezen, zodra ik Zwarte Schuur uit heb. Ook prachtig!

Las zojuist Mrs Degas van Arthur Japin. Prachtig boek! Ik wist niet dat Degas familie in Amerika had en dat hij daar ook geweest is; een mooie beschrijving van de tijd net na de afschaffing van de slavernij en van Degas als kunstenaar.

Naar aanleiding van het bericht dat Sotheby een schilderij van Vincent van Gogh gaat veilen ben ik weer eens in zijn brieven gedoken - altijd heerlijk om te lezen. In een brief die hij tussen 23 en 25 juli vanuit Parijs aan zijn broer Theo schreef vond ik de volgende passage:

"Gisteren heb ik Tanguy gezien en hij heeft een doek in de etalage gezet dat ik net had gemaakt. Sinds je vertrek heb ik er vier gemaakt en ik ben bezig met een groot doek. Ik weet wel dat die grote langwerpige doeken moeilijk te verkopen zijn, maar later zal men inzien dat er buitenlucht en vrolijkheid in schuilt."

(uit De kunst van het woord, zijn mooiste brieven, uitgeverij Carrera, Amsterdam)

Dit gaat niet over het schilderij uit het nieuwsbericht, dat vermoedelijk wel dezelfde sfeer ademt.

Nu er bijna geen sneeuw meer te zien is, moet ik denken aan de beroemde versregel van Francois Villon: Mais ou sont les neiges d'antan? Het is het refrein van de Ballade des dames du temps jadis (Ballade van de dames uit vroeger tijden), waarvan ik enkele verzen zal citeren:

Dictes moy ou, n'en quel pays,
Est Flora la belle Rommaine,
[...]
Echo parlant quant bruyt on maine
Dessus riviere ou sus estan,
Qui beaulté ot trop plus qu'humaine,
Mais ou sont les neiges d'antan?

[...]
Et Jehanne la bonne Lorraine
Qu'Englois brulerent a Rouan;
Ou sont ilz, ou, Vierge souvraine?
Mais ou sont les neiges d'antan?

in de ongeëvenaarde vertaling van Ernst van Altena:

Zeg mij: waar, in welk ver domein
is Flora, die schoon van gezicht was;
[...]
Nimf Echo, die tot zang verplicht was
als men haar riep langs stroom of meer
en die goddelijk slank en licht was?
En waar is de sneeuw van weleer?

[...]
En Jeanne die men wreed gesmoord heeft,
ginds in Rouaan, bij 't Britse heir...
Maagd, weet Gij waar elk hunner voortleeft?
En waar is de sneeuw van weleer?

uit Francois Villon, Verzamelde gedichten, tweetalige uitgave uit 1969, Bert Bakker N.V. Den Haag

In Contact, de krant van de gemeente Bergen, las ik dat de oeuvreprijs A. Roland Horst is uitgereikt aan Saskia de Jong. In een bundel van de Stichting VSB vond ik gedichten van haar. Uit een daarvan - Eenvoudige Formule - citeer ik het begin, dat past bij de huidige winterse omstandigheden.

wij waren een keer bang
we hebben elkaar de ceremoniekleding
aangetrokken en er was sneeuw en liefde

een stadse sneeuw van meet af aan
smeltend, niet het geringste gloeiend feest
lukraak weerkaatste naar alle schijn

wat tederheid, onze trots leek:
natte voeten, wat kippenvel:
de toorn van hoorn.

uit De 100 beste gedichten van 2006, gekozen door Henk van der Waal, Uitgeverij De Arbeiderspers

Wie genoten heeft van 'Nachttrein naar Lissabon', vindt 'Het gewicht van de woorden' vast ook mooi. De recensenten zijn verdeeld: de een zegt dat dit boek van Pascal Mercier te filosofisch oftewel wijsneuzig is, de ander prijst het aan als inleiding in de taalkunde en rondleiding door de literatuur. Mij spreekt de worsteling met het zoeken naar woorden en de angst ze niet meer te kunnen vinden aan. Er staan wel veel herhalingen in, waardoor je er veel tijd aan kwijt bent, en de grote talenkennis van de hoofdfiguur is behalve jaloersmakend - zeker voor mij als vertaler - ook niet erg geloofwaardig, maar al met al leest het prettig.

Vandaag is het Driekoningen. Ik vond een gedicht van T.S. Eliot dat de reis van de drie Wijzen uit het Oosten beschrijft alsof hij er zelf bij was. Ik citeer het begin en het eind, eerst in het Engels en dan in het Nederlands (in een vertaling van Martinus Nijhoff):

The Journey of the Magi

A cold coming we had of it,
Just the worst time of the year
For a journey, and such a long journey:
The ways deep and the weather sharp,
The very dead of winter.

[....]
There was a Birth, certainly
We had evidence and no doubt. I had seen birth and death,
But had thought they were different, this Birth was
Hard and bitter agony for us, like Death, our death.
We returned to our places, these Kingdoms,
But no longer at ease here, in the old dispensation,
With an alien people clutching their gods.
I should be glad of another death.

De reis van de drie koningen

Het was een koude tocht,
en de slechtste tijd van het jaar
voor een reis, voor zulk een verre reis.
De wegen modderig, het weer guur,
de winter op zijn strengst.

[...]

Wij waren getuigen van een geboorte, zeker,
daar is geen twijfel aan. Maar als ik vroeger
geboorte of dood zag, dacht ik dat ze tegenstellingen waren.
Deze geboorte echter was een onverbiddelijk einde voor ons,
een dood, onze dood.
Wij keerden terug naar ons land, onze koninkrijken,
maar voelden ons niet meer thuis in de oude orde
tussen vreemde mensen die hun goden omklemmen.
Ik zal blij zijn als ik andermaal sterf.

te vinden op de volgende sites: https://allpoetry.com/The-Journey-Of-The-Magi en https://www.dbnl.org/tekst/nijh004verz05_01...